Prikongevallen
Prikveilige insulinenaald voorkomt prikongevallen
Willy Winderickx, preventieadviseur en diensthoofd fysische controle
In 2021 had SFZ 16 prik- en snijongevallen. Cijfers die in lijn liggen met die van andere ziekenhuizen in België. En zelfs iets onder het Europese gemiddelde, waarbij SFZ met een totaal van 268 bedden op 19 zou uitkomen. Wel opvallend is dat bijna de helft van de prikincidenten gebeurde met insulinenaalden. Daarom schakelen we nu over naar een prikveilige insulinenaald.
Een hardnekkig probleem
Het risico op prikongevallen is het grootst bij medische handelingen in de operatiezaal en in patiëntenkamers. Maar ook het schoonmaak- en keukenpersoneel krijgt ermee te maken. Ondanks de naaldcontainers overal in het ziekenhuis stoten ze regelmatig op rondzwervende naalden in matrassen, in schorten of op maaltijdplateaus.
"De kans dat er zich met deze naalden nog prikongevallen voordoen is bijna onbestaand."
Hoger risico bij insulinenaalden
Omdat insulinenaalden zo fijn zijn, wordt het risico op prikongevallen vaak onderschat. Daarnaast gebruikt 85% van de Belgen met diabetes mellitus zijn pennaalden meermaals om insuline te injecteren, terwijl de Belgische richtlijnen over het correct toedienen van insuline enkel het eenmalige gebruik van pennaalden onderschrijven. Ook in ons ziekenhuis gaan verpleegkundigen mee in het hergebruik van deze naalden.
Ons jaarlijkse verbruik van insulinenaalden ligt op 7.000. Dat is minder dan het gemiddelde van 50 insulinenaalden per 100 ziekenhuisbedden dat in economische modellen gehanteerd wordt. “Het verschil is te verklaren door het hergebruik van de naalden”, weet preventieadviseur Willy Winderickx. “Onze mensen willen goed doen voor hun patiënten en proberen de kosten te drukken. In België worden insulinenaalden namelijk niet terugbetaald.”
De prijs van een prikongeval
Bij elk prikongeval in SFZ wordt een strikte procedure gevolgd:
- Zo snel mogelijk na het incident wordt de wonde gedesinfecteerd. Het prikongeval wordt ook aangegeven op de spoedafdeling.
- Via een bevraging wordt de aard van het incident beoordeeld en het risico op virusoverdracht ingeschat.
- Bij de blootgestelde gebeurt een bloedafname voor onderzoek naar hepatitis of hiv-besmetting.
- Als de medische voorgeschiedenis van de patiënt niet gekend is, wordt ook bij hem bloed afgenomen.
- Na 6 weken gaat de blootgestelde medewerker op controle bij de arbeidsgeneesheer.
Willy berekende dat de kosten van 1 prikongeval oplopen tot 1.600 euro. “Dat cijfer omvat de gemiste werktijd van onze medewerkers, de aangifte bij een arts en verpleegkundige, de tijd en het werk van de personeelsdienst, de verzekering, het labo-onderzoek, de controles bij de arbeidsgeneesheer en de controlebloedafname.”
“Maar zwaarder dan deze economische kost is de psychologische last die de medewerkers na een prikongeval ervaren. De kans op besmetting met hepatitis B is klein door de verplichte vaccinatie. Maar andere infecties, zoals hepatitis C of hiv, komen pas maanden of jaren later aan het licht. Dat creëert veel onzekerheid bij de getroffen medewerkers en hun familie. Wanneer het risico op virusoverdracht echt groot is of de vaccinaties niet aanslaan bij medewerkers wordt wel preventief medicatie opgestart.”
Risicoanalyse en sensibilisering
Willy deed 7 jaar geleden een risicoanalyse met focus op prikongevallen in SFZ. Het preventieteam bracht daarbij alle situaties in kaart waarin werknemers verwond of geïnfecteerd kunnen worden met naalden. Op basis van die analyse pakte het ziekenhuis verschillende aspecten van prikveiligheid aan, met een overschakeling naar prikveilige naalden voor bloedafnames, sensibilisering rond rapportering, verfijning van procedures, een optimalisatie van het gamma naaldcontainers, de organisatie van preventieopleidingen …
Veiligere werkomgeving
Vanuit zijn succes met de omschakeling naar prikveilige bloedafnamenaalden ging Willy op zoek naar prikveilige insulinenaalden. Uiteindelijk koos hij voor de AutoShield Duo™ van embecta. Deze naald is de kortste op de markt en heeft een naaldbeschermer. Die wordt automatisch vergrendeld en dekt de naald af bij het verwijderen van de pen uit de huid.
“De kans dat er zich met deze naalden nog prikongevallen voordoen is bijna onbestaand. Prikongevallen reduceren tot 0 lukt misschien niet met sensibilisering, maar wel met deze oplossing.” Het vooruitzicht op een drastische daling van het aantal prikongevallen overtuigde ook de directie en de commissie medische materialen van het ziekenhuis.